Język polski

Reprodukcja

 Tekst

Kazimierz Tetmajer Wyspa umarłych

Wyspa umarłych... Nagie, strome skały,
wkoło dalekie, nieskończone morze,
gaj cyprysowy, ciszą skamieniały,
spokój wód wieczny... Bóg śmierci posępny
duszom ten grodziec zostawił ostępny
i odwróciwszy twarz, odszedł w bezdroże.
 
I w długiej łodzi o milczącym wiośle
Charon tu z brzegu białe wiezie dusze
i w ciemne, wąskie wwozi je zarośle
między dwa słupy z kamienia, na których
dwa lwy o głowach groźnych i ponurych
patrzą na siebie – zasłuchane w głuszę.
 
Po krzesanicach mech się pnie zielony,
cyprysy smukłe nad morską głębiną
widzą swój smutny kształt odzwierciedlony
i nieruchome patrzą w niebo w górze,
gdzie nigdy złoto nie płynie i róże,
a tylko sine mgły obłoków płyną.
 
Słońce i księżyc tu się toczą kołem
zawsze spokojnym, zawsze jednakowym:
nad wód granatem, pod nieba popiołem,
wstają z przepaści i schodzą powoli
w otchłań w martwego blasku aureoli,
długo lśniąc światłem cichym i matowym.
 
Tu dusze cieniom podobne, milczące,
snują się białe przez ciemną zieloność
po bladych plamach, które kładzie słońce;
lub z wąskich okien kutych w skałach ściennych,
patrzą po falach szklannych i bezdennych,
patrzą się w mglistą, wieczną nieskończoność.
 
Inne na głazach, co się wznoszą z wody,
siadają z na dół pochyloną twarzą.
Mijają słońca zachody i wschody,
one, w granacie morskich fal widome
i na drzew widmie: białe, nieruchome
siedzą, do głazów podobne, i marzą...
 
Dusze, co serca płonęły pożarem,
te, co za wiele czuły i cierpiały;
co się pytały pod uczuć nadmiarem:
z jakiego kruszcu twarda Boża ręka
kuje pierś ludzką, że w ogniu nie pęka?
te w te spokojne, morskie idą skały

Zadanie 1 (0 – 1)

Na obrazie A. Bocklina (reprodukcja ) namalowana jest tajemnicza postać. Jak określona jest ona w wierszu K. Tetmajera (tekst II) ?

1. dusza cieniu podobna, która przypływa na wyspę umarłych,
2. Charon, sławny król grecki, który po klęsce pod Maratonem trafił do mitycznego Tartaru,
3. Charon, mityczny przewoźnik dusz ludzkich, pływający po wodach Styksu,
4. dusza, co z serca płonęła pożarem, czyli człowiek, który bardzo cierpiał za życia, a po śmierci zaznał ukojenia na wyspie umarłych.

Zadanie 2 (0 – 1)

W którym z fragmentów zastosowany jest środek stylistyczny zwany animizacją czyli ożywieniem (tekst) ?

Tu dusze cieniom podobne, milczące,

1. snują się białe przez ciemną zieloność
2. Dusze, co serca płonęły pożarem,
   te, co za wiele czuły i cierpiały;
3. Cyprysy smukłe nad morską głębiną
   widzą swój smutny kształt odzwierciedlony
   i nieruchome patrzą w niebo w górze,
4. I w długiej łodzi o milczącym wiośle
   Charon tu z brzegu białe wiezie dusze
   i w ciemne, wąskie wwozi je zarośle

Zadanie 3 (0 – 1)

Które elementy z wiersza K. Tetmajera nie występują na obrazie (reprodukcja i tekst)?

1. gaj cyprysowy, słońce i księżyc, głazy, lwy;
2. Bóg, dusze, słońce i księżyc;
3. morze, lwy, łódź, drzewa;
4. biała postać, mech, obłoki.

Zadanie 4 (0 – 1)

Jakimi przymiotnikami mógłbyś/abyś określić nastrój, w którym utrzymany jest obraz i wiersz (reprodukcja i tekst)

1. chłód, zieleń, mrok;
2. mroczny, mglisty, strach;
3. tajemniczy, zamarły, melancholijny;
4. słoneczny, skalisty, drzewiasty.

Zadanie 5 (0 – 1)

W pierwszej i ostatniej zwrotce wiersza mowa jest o Bogu (tekst). Jaki jest Bóg w wierszu Tetmajera?

1. Bóg opuścił wyspę, sprawił jednak, że dusze ludzkie są nieśmiertelne,
2. Bóg rządzi na wyspie, uszczęśliwia zasłużonych i wtrąca do piekła potępionych,
3. Bóg jest bezradny w obliczu nieokiełznanej przyrody,
4. Bóg stoi na łodzi i spokojnie patrzy na błąkające się dusze.

Zadanie 6 (0 – 2)

Jakich kolorów użyłbyś/abyś, malując obraz  Wyspa umarłych ? Odpowiedzi poszukaj w wierszu K. Tetmajera i wymień wszystkie kolory w nim występujące.

..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................

 

Zadanie 7 (0 – 2)

Od jakiego słowa pochodzi zieloność ? Podaj podstawę słowotwórczą, a następnie utwórz od niej przymiotnik i czasownik. Zaznacz formanty i nazwij je.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Zadanie 8 (0 – 2)

Przekształć poniższy fragment, tak aby prowadzony był w narracji pierwszoosobowej.

 

Płynęli  przez ciemne choć spokojne wody. W końcu blade światło księżyca wydobyło z mroku białe skały i posępne cienie cyprysów. Nad ich głowami rozległ się przeciągły pisk mew. Wszyscy zerwali się na równe nogi, żeby zobaczyć długo oczekiwany widok. Jednak nie wiedzieli, czym tak naprawdę jest ów skalisty kawałek lądu.

............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................

 

Zadanie 9 (0 – 1)

Spróbuj kilkoma słowami uchwycić sens metafory Mijają słońca zachody i wschody.

…………………………………………………………………………………………………

 

Zadanie 10 (0 – 3)

Wyobraź sobie, że malujesz obraz. Chcesz utrzymać jego klimat w atmosferze tajemnicy i grozy. Jakie elementy i kolory umieściłbyś/abyś w swoim dziele? Swoją odpowiedź sformułuj w punktach. W sumie kolorów i elementów powinno być co najmniej 8.

............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Karta odpowiedzi do testu „Obraz i wiersz pod tym samym tytułem”

 

1	C
2	C
3	B
4	C
5	A
6	Za wymienienie wszystkich kolorów z wiersza przyznaje się 1p., za odpowiedź niepełną 0p. Kolory, które muszą znaleźć się w odpowiedzi to: biały, zielony, siny, granat.
7	Za podanie podstawy słowotwórczej (zielony) i utworzenie np.: zielonk-awy zielen-ić przyznajemy 1p., za zaznaczenie formantów i nazwanie ich następny.
8	Za przekształcenie wszystkich odpowiednich czasowników i zaimka 2p.
9	Przyznajemy jeden punkt za krótkie objaśnienie metafory (np. przemijanie, upływ czasu).
10	Jeden punkt przyznajemy za odpowiedź w punktach, kolejne za podanie tych barw i elementów (w liczbie co najmniej 8), które stworzą nastrój grozy (np. mgła, wrony, ciemne szare barwy, księżyc, skaliste wzgórza).